« چهل راهکار عملی برای مربیان و مبلغان دینی »

• محمد بارونی

باسمه تعالی

« چهل راهکار عملی برای مربیان و مبلغان دینی »

برای دانلود فایل pdf اینجا کلیک کنید

کلام اول

خدای متعال، پروردگار همه جهانیان است ( رب العالمین ) او از ابتدای خلقت انسان، پیامبرانی را برگزیده است که به انسان ها بیاموزند که چگونه در راه راست و درست گام بردارند، تا اسیرهوی و هوس نشوند.

در قرآن مجید که از سوی خدای بزرگ بر بهترین بنده اش -حضرت محمد (ص)- نازل شده است، اصول و روش هایی برای پرورش و تربیت صحیح انسان ها ذکر شده است که اگر مربیان امورتربیتی و مبلغان معارف دینی با تمسک به این کتاب الهی، این شیوه های تربیتی را سرلوحه  کار خود قرار دهند، حتماً به موفقیت خواهند رسید.

این نکات عبارتند از :

۱) به آنچه که دعوت می کنیم باور داشته باشیم. آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا …- ۲۸۵

۲) برای رضای خدا تلاش کنیم و به پاداش های او دلخوش باشیم. وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ-۱۱۰

۳)  در انجام امور همواره تقوای الهی را رعایت کنیم. فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِی-۱۵۰

۴) خودمان به آنچه امرمی کنیم، عامل باشیم. أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ- ۴۴

۵) مطالب را با بیانی شیوا و زبانی پسندیده بیان کنیم. وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا-۸۳

۶) براساس علم و آگاهی سخن بگوییم و از تعصب های بی جا و انحصارطلبی بپرهیزیم. أَمْ کُنْتُمْ شُهَدَاءَ …-۱۳۳

۷) به مطالبی که نمی دانیم اعتراف کنیم و با جرات بگوییم نمی دانم . قَالُوا سُبْحَانَکَ
لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا-۳۲

۸) خود را بهتر و برتر از دیگران ندانیم. وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْکِ -247

۹) در ترویج مطالب حق، مقاوم و استوار باشیم . وَآتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ -87

۱۰) در برابر ادعایی که می کنیم دلیل داشته باشیم. قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ-۱۱۱

۱۱)حقایق را کتمان نکنیم، چون کتمان حقیقت از بدترین ظلم هاست. وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ کَتَمَ شَهَادَهً -140

۱۲) اعتماد واطمینان متربیان را به خود جلب کنیم. فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ-۷۳

۱۳)در قضاوت هایمان انصاف داشته باشیم و عدالت را رعایت کنیم . وَلَا تَعْتَدُوا -190

۱۴) در انجام کارها بردبار باشیم و از نیروی صبرکمک بگیریم. وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ…-۴۵

۱۵)افکار و اعتقادات صحیح متربیان را بپذیریم و ازآن استقبال کنیم. مُصَدِّقًا لِمَا مَعَکُمْ-۴۱

۱۶)توقع نداشته باشیم که هرآنچه بیان می کنیم همه متربیان گوش دهند و به آن عمل نمایند. وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَائِکَهِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَهً قَالُوا أَتَجْعَلُ…-۳۰

۱۷)اگر بنا داریم متربیان خود را از کار بدی منع کنیم راه های درست دیگری به او ارائه دهیم. کُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَهَ -35

۱۸)اگر عملی نادرست و یا لغزشی از متربیان خود دیدیم فوراً او را طرد نکنیم . فَمَنْ تَبِعَ هُدَایَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ-۳۸

۱۹) از فکر ودل متربیان خود شک زدایی کنیم. وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ… -23

۲۰)اگرمتربیان به خاطر انجام عملی عذرخواهی کردند عذرشان را بپذیریم و آن ها را سرزنش نکنیم. هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ-۳۷

۲۱) نعمت های فراوانی که خدا در اختیار انسان ها قرار داده است، یادآوری کنیم . اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ -40

۲۲) اول به تزکیه و پاکسازی دل ها توجه کنیم و سپس به آموختن علم و دانش بپردازیم . وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ -151

۲۳)به متربیان خود اجازه سخن گفتن و اظهار نظر بدهیم. وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَائِکَهِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَهً قَالُوا – ۳۰

۲۴) با احترام آن ها را صدا کنیم. یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا…-۱۰۴

۲۵) به هنگام دعوت به حق از الطاف بی پایان خدا صحبت کنیم. الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا…-۲۲

۲۶) از متربیان خود برای کارهای نیک، پیمان شفاهی یا کتبی بگیریم . أَخَذْنَا مِیثَاقَکُمْ -63

۲۷) با تبلیغات سوء دیگران قاطعانه برخورد کنیم. وَقَالُوا کُونُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُوا قُلْ…-۱۳۵

۲۸) از محبت کردن به متربیان خود غافل نباشیم . یُحِبُّونَهُمْ -165

۲۹) به شبهات ایجاد شده پاسخ مناسب دهیم .یَسْأَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیهِ قُلْ قِتَالٌ فِیه….-۲۱۷ 

۳۰) در بیان معارف دینی و توصیه های اخلاقی از مثال های ساده و قابل فهم استفاده کنیم. أَیَوَدُّ أَحَدُکُمْ أَنْ تَکُونَ لَهُ جَنَّهٌ مِنْ نَخِیلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ….َ-۲۶۶

۳۱) به متربیان خود بیاموزیم که مراقب قلم ها، کتاب ها، مقالات زهرآگین و بدعت گزار باشند و به هر کسی اعتماد نکنند.  یَکْتُبُونَ الْکِتَابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هَذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ-۷۹

۳۲) کارهای خوب دیگران را فراموش نکینم . وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ …-۱۲۷

۳۳) از بحث های بیهوده بپرهیزیم و به کارهای اصلی بپردازیم . فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ أَیْنَ مَا تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعًا -148

۳۴)دستورات مشکل را آسان جلوه دهیم . کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ… -148

۳۵) یاد آنانکه جانشان را با خدا معامله کرده اند(جانبازان– شهدا و .. ) گرامی بداریم.وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ -207

۳۶) مواظب رفتار و گفتار خودمان باشیم، چرا که انحراف مربی سبب انحراف متربیان خواهد شد. وَلَا تَکُونُوا أَوَّلَ کَافِرٍ بِهِ-۴۴

۳۷) به کارهای خوب و ارزشمند متربیان پاداش دهیم. عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَهٌ-۱۵۷

۳۸) به همراه هشدارها و اخطارها، مژده ها و بشارت ها را فراموش نکنیم. فَاتَّقُوا النَّارَ….. وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ…..۲۴ و۲۵

۳۹) برای تشویق آن ها به کارهای نیک، به وعده های الهی اشاره کنیم. فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ -62

۴۰) ایمان داشته باشیم که حق اگر منطقی ارائه شود همیشه بر باطل پیروز است . …فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِی کَفَرَ -258

کلام آخر

و همواره از خدا طلب آمرزش کنیم و از او بخواهیم که اگر در انجام تکالیف چیزی را فراموش کرده ایم و خطایی نموده ایم ما را مواخذه ننماید رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا و آنچه طاقت و توان تحمل آن نداریم بر ما مقدر نکند رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَهَ لَنَا بِهِ ، از ما در گذرد وَاعْفُ عَنَّا و ما بیامرزد وَاغْفِرْ لَنَا و مشمول رحمت خود بگرداند وَارْحَمْنَا چون که فقط او سرپرست و مولای ماست. أَنْتَ مَوْلَانَا-۲۸۶

التماس دعا

منبع : کتاب تفسیر نور – جلد اول –سوره بقره- استاد محسن قرائتی