لقمان حکیم کیست؟
باسمه تعالی
لقمان حکیم کیست؟
نام لقمان در دو آیه از قرآن در سوره لقمان آمده است، در قرآن دلیل صریحى بر اینکه او پیامبر بوده است یا تنها یک فرد حکیم ، وجود ندارد، ولى لحن قرآن در مورد لقمان ، نشان مى دهد که او پیامبر نبود، زیرا در مورد پیامبران سخن از رسالت و دعوت به سوى توحید و مبارزه با شرک و انحرافات محیط و عدم مطالبه اجر و پاداش و نیز بشارت و انذار در برابر امت ها معمولا دیده مى شود، در حالى که در مورد لقمان هیچیک از این مسائل ذکر نشده است و تنها اندرزهاى او که به صورت خصوصى که با فرزندش بیان شده، آمده است ، و این گواه بر این است که او تنها یک مرد حکیم بوده است .
در حدیثى که از پیامبر گرامى اسلام (ص) مى خوانیم : به حق مى گویم که لقمان پیامبر نبود، ولى بنده اى بود که بسیار فکر می کرد، ایمان و یقینش عالى بود، خدا را دوست مى داشت ، و خدا نیز او را دوست داشت ، و نعمت حکمت بر او ارزانى فرمود.
در بعضى از تواریخ آمده است که لقمان غلامى سیاه از مردم سودان مصر بود، و با وجود چهره نازیبا، دلى روشن و روحى مصفا داشت ، او از همان آغاز به راستى سخن مى گفت ، و امانت را به خیانت نمى آلود، و در امورى که مربوط به او نبود دخالت نمى کرد.
در بعضى از روایات آمده است که شخصى به لقمان گفت: مگر تو با ما شبانى نمى کردى؟
در پاسخ گفت : آرى چنین است
سؤ ال کننده پرسید: پس از کجا این همه علم و حکمت نصیب تو شد؟
در پاسخ گفت : این به خواست خدا بود، و اداء امانت کردن ، و راستگوئى و سکوت در برابر آنچه به من مربوط نبود.
در ذیل روایتى که در بالا از پیامبر گرامى اسلام (ص) نقل کردیم نیز چنین آمده است: روزى لقمان در وسط روز براى استراحت خوابیده بود، ناگهان ندائى شنید که اى لقمان ! آیا مى خواهى خداوند تو را خلیفه در زمین قرار دهد که در میان مردم به حق قضاوت کنى ؟
لقمان در پاسخ آن ندا گفت : اگر پروردگارم مرا مخیر کند، راه عافیت را مى پذیرم و تن به این آزمون بزرگ نمى دهم ! ولى اگر فرمان دهد فرمانش را به جان پذیرا مى شوم ، زیرا مى دانم اگر چنین مسئولیتى بر دوش من بگذارد حتما مرا کمک مى کند و از لغزش ها نگه مى دارد.
فرشتگان – در حالى که آنها را نمى دید – گفتند: اى لقمان براى چه ؟
گفت : براى اینکه داورى در میان مردم سخت ترین منزلگاه ها، و مهمترین مراحل است ، و امواج ظلم و ستم از هر سو متوجه آن است ، اگر خدا انسان را حفظ کند شایسته نجات است و اگر راه خطا برود از راه بهشت منحرف شده است کسى که در دنیا سر بزیر و در آخرت سربلند باشد بهتر از کسى است که در دنیا سربلند و در آخرت سربزیر باشد، و کسى که دنیا را بر آخرت برگزیند به دنیا نخواهد رسید و آخرت را نیز از دست خواهد داد!
فرشتگان از منطق جالب لقمان در شگفتى فرو رفتند، لقمان این سخن را گفت و به خواب فرو رفت ، و خداوند نور حکمت در دل او افکند، هنگامى که بیدار شد زبان به حکمت گشود. منبع : تفسیر نمونه – آیت الله مکارم شیرازی
