“آزمایش و امتحان، یک سنّت الهی است.»
باسمه تعالی
“آزمایش و امتحان، یک سنّت الهی است.»
محمد بارونی
قرآن کریم مملو از نشانگرها و تابلوهایی است که راه راست و مستقیم که همان مسیر رشد و سعادت است به رهروانش نشان می‌دهد.
به فرموده خداوند، دنیا محل آزمایش و امتحان است و اینگونه نیست که تا کسانی بگویند ایمان آوردیم، به حال خودشان رها شوند، بلکه در این ادعا، آزمایش و امتحان خواهند شد. (عنکبوت-۱) چرا که هر کس در مقام ادعا می‌تواند خود را برترین و بهترین مؤمن و مجاهد، و ایثارگرترین انسان معرفی کند، ولی باید از طریق آزمون این ادعا ثابت شود.
آری! همانطور که در سخنان بزرگان دین آمده است، این عالم همچون مزرعه‌ای است که باید لیاقت‌ها و توانایی پرورش یابد، قوه و قدرت درونی بذر ظاهر شود، بذر از درون جوانه بزند و سر از خاک بیرون آورد، پرورش یابد، نهال کوچکی شود و سرانجام به درختی تنومند و ثمربخش تبدیل گردد و این مراحل بدون امتحان و آزمون ممکن و میسر نیست.
و در این آزمون افراد به صورت‌های متفاوتی مورد آزمایش قرار می‌گیرند:
گروهی در محیط‌هایی قرار می‌گیرند که از هر نظر آلوده است، وسوسه‌های شیطانی از هر طرف آنها را احاطه می‌کند، امتحان بزرگ آنها این است که در چنین جو و شرایطی همرنگ محیط نشوند و اصالت و پاکی خود را حفظ کنند.
گروهی در فشار محرومیت‌ها قرار می‌گیرند، در حالی که می‌بینند اگر حاضر به معاوضه کردن سرمایه‌های اصیل وجود خود باشند، فقر و محرومیت به سرعت درهم می‌شکند، اما به بهای از دست دادن ایمان و تقوا، و عزت و شرف، و همین آزمون آنها است.
گروهی دیگر برعکس غرق در نعمت می‌شوند و امکانات مادی از هر نظر در اختیارشان قرار می‌گیرد، آیا در چنین شرایطی، وظیفه شکرگزاری را بجا می‌آورند؟ یا غرق در غفلت و خودخواهـی و بیگانگی از خویشتن و جامعه خود می‌شوند؟
گروهی با کشورهایی روبه‌رو می‌شوند که در عین دوری از خدا و فضیلت و اخلاق، از تمدن مادی خیره کننده‌ای بهره‌مندند و رفاه اجتماعی قابل ملاحظه‌ای دارند، در اینجا جاذبه نیرومند مرموزی آنها را به سوی این نوع زندگی می‌کشاند که به قیمت زیر پا نهادن همه اصولی که به آن اعتقاد دارند. این نیز یک نوع آزمون است.
مصیبت‌ها، دردها و رنج‌ها، گرانی و تورم، امواج نیرومند هوای نفس و شهوت، هر یک از اینها وسیله آزمایشی بر سر راه بندگان خدا است، و در همین صحنه‌ها است که ایمان و آزادگی افراد مشخص می‌شود.
در حدیث زیبایی از معصومین (ع) در تفسیر (عنکبوت – ۱) آمده است: « آزمایش می‌شوند همانگونه که طلا در کوره آزمایش می‌شود، و خالص می‌شوند همانگونه که فشار آتش ناخالصی‌های طلا را از بین می‌برد و آن را خالص می‌کند.»
به هر حال عافیت طلبانی که گمان می‌کنند همین اندازه که اظهار ایمان کنند در صف مؤمنان قرار می‌گیرند و در بهشت جاویدان، همنشین پیامبران و صدیقین و شهدا خواهند بود، سخت در اشتباهند.
امیرمؤمنان علی (ع) در نهج البلاغه می‌فرماید: سوگند به کسی که پیامبر (ص) را به حق مبعوث کرده است، بـه شدت مورد آزمایش قرار می‌گیرید، و غربال می‌شوید و همانند محتویات یک دیگ به هنگام جوشش، زیر و رو خواهید شد، آن چنان‌که بالای شما پائین و پائین بالا قرار خواهد گرفت.
آری! ایمان، تنها با زبان و شعار نیست، بلکه همراه با آزمایش است و آزمایش، یک سنّت الهی در طول تاریخ است.
اما برای پیروزی در این آزمون‌های سخت، جز تلاش و کوشش مستمر و تکیه بر لطف خاص پروردگار راهی نیست.
منبع: تفسیر نمونه حضرت آیت الله مکارم شیرازی
