آیات زندگی(۳) _ بدی را با نیکی دفع کن!
باسمه تعالی
آیات زندگی (۳)
بدی را با نیکی دفع کن!
ادْفَعْ بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِى بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَدَاوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِیمٌ
بدى را با نیکى دفع کن،ناگاه(خواهى دید) همان کس که میان تو و او دشمنى است، گویى دوستى گرم و صمیمى است!(فصلت۳۴)
************
مکن بد که بد بینی ای یار نیک نروید ز تخم بدی بار نیک
« نیکى و بدى یکسان نیست» (وَ لاتَسْتَوِى الْحَسَنَهُ وَ لاَالسَّیِّئَهُ) در حالى که مخالفان حقّ سلاحى جز بدگوئى و افتراء و سخریه و استهزاء و انواع فشارها و ستم ها ندارند، باید سلاح شما پاکى و تقوا، و سخن حق و نرمش و محبت باشد.آرى مکتب ضلالت، جز چنان ابزارى را
نمى پسندد، ولی مکتب حق تنها از چنین وسائلى بهره گیرى مى کند.
«حَسَنَه» و «سَیِّئَه» مفهوم وسیعى دارد، و می توان گفت تمام نیکى ها و خوبى ها و خیرات و برکات در مفهوم حسنه جمع است، همانگونه که هرگونه انحراف و زشتى و عذاب در مفهوم «سیّئه» خلاصه شده است.
قرآن می فرماید: به وسیله حق، باطل را دفع کن، و با حلم و مدارا، جهل و خشونت را، و با عفو و گذشت به مقابله با خشونت ها برخیز، هرگز بدى را با بدى، و زشتى را با زشتى پاسخ مگوى، که این روش انتقام جویان است و موجب لجاجت و سرسختى منحرفان مى گردد.
در پایان آیه، به فلسفه عمیق این برنامه در یک جمله کوتاه اشاره کرده، مى فرماید: «نتیجه این کار، آن خواهد شد که دشمنان سرسخت، همچون دوستان گرم و صمیمى شوند» (فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِیمٌ).
ای شیوه از مهم ترین و ظریف ترین و پربارترین روش هاى تبلیغ، مخصوصاً در برابر دشمنان نادان و لجوج، است، و آخرین تحقیقات روان شناسان، نیز به آن منتهى شده است.زیرا هر کس، بدى کند، انتظار مقابله به مثل را دارد، مخصوصاً افراد بد، چون خودشان از این قماشند، و گاه یک بدى را چند برابر پاسخ مى گویند، ولی هنگامى که ببینند طرف مقابل، نه تنها بدى را به بدى پاسخ نمى دهد، بلکه با خوبى و نیکى، به مقابله برمى خیزد، اینجا است که طوفانى در وجودشان بر پا مى شود، وجدانشان تحت فشار شدیدى قرار مى گیرد، و بیدار
مى گردد، انقلابى در درون جانشان صورت مى گیرد، شرمنده مى شوند، احساس حقارت مى کنند، و براى طرف مقابل، عظمت قائل مى شوند.
امام علی (ع) می فرمایند: هنگامی‌که برادر [دینی] خود را دیدید و با هم دست دادید و خوشرویی کردید و بعد جدا می‌شوید، هر گناهی دارید، از بین رفته است و فرمود: « با دشمن خود هم دست بده؛ گرچه بد است. که خدا عزّوجلّ بدان امر کرده و می‌فرماید: ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ…..(تفسیر اهل بیت ج۱۳، ص۵۳۶)
داستان:
انس بن مالک می گوید: با پیامبر اکرم (ص) از راهی می گذشتیم، درحالی که عبایی با حاشیه زبر و درشت بر دوش آن حضرت بود. دراین میان، یک فرد عرب از راه رسید و عبای پیامبر را به شدت کشید، به گونه ای که حاشیه عبا روی گردن پیامبر اثر گذاشت. آن عرب با لحنی دور از ادب گفت: محمد، دستور بده از ثروتی که از جانب خدا در اختیار توست، به من بدهند.
پیامبر رحمت، این رفتار بی ادبانه را نادیده گرفت، نگاهی سرشار از مهر و محبت به او افکند و فرمود: اکنون قصاصت بکنم؟
اعرابی گفت: نه.
پیامبر فرمود: چرا؟!
اعرابی گفت: چون تو بدی را با بدی جواب نمی دهی.
پس پیامبر تبسمی کرد و فرمود: آنچه می خواهد، به وی بدهید.
«اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج – صلوات»
